Langston Hughes 

     Blank en zwart 

   1 

Plotseling was de lente weer kouder geworden. En de dag na Pasen goot het. Op paasmaandag stond ik onder het beschermde afdak van het Hotel Theresa en keek naar de auto's die elkaar sneden en rond tuften op de hoek van de Honderdvijfentwintigste Straat en de Zevende Avenue. Simpel liep tegen de wind in met zijn hoofd omlaag. Het water droop van zijn hoed af. 

'Waar ga je naar toe op zo'n beestachtige avond in regen en wind,' vroeg ik. 

'Hé, kijk es an,' zei hij. 'Ik huppel naar de bloemenwinkel om een corsage te kopen. Ga maar mee.' 

'In die regen! Ben je simpel?' 

'Een beetje,' zei hij, 'maar ik moet wel.' 

'Dus jij en Joyce gaan er vanavond op uit, neem ik aan.' 

'Je weet wel dat 't geen ander vrouwmens kan zijn,' zei Simpel. 'Ik zou beslist geen tien dollars uitgeven voor een corsage van iemand anders, ook al zou ze de helft zelf betalen.' 

'Je bedoelt dat Joyce de helft moet bijleggen voor haar eigen corsage,' vroeg ik, 'als ze met jou uitgaat?' 

'Ze zal wel meer dan de helft moeten bijpassen vóór de avond om is,' zei Simpel. 'We gaan naar een officiële bijeenkomst, het Jaarlijkse Paasmaandagfeest van de Gekleurde Schoonheden. Weet je hoe officieel het is? Je moet er een smoking dragen met een hemd dat alleen maar met losse knopen dicht te krijgen is en met een gestrikte das. En Joyce heeft een avondjurk aan die zo laag is uitgesneden dat ze eruitziet, alsof ze wil laten zien hoe weinig ze kan dragen zonder longontsteking op te lopen. En een beetje persoon van gewicht moet ook een loge hebben om erin uit te blazen tussen de dansen door. Ik en Joyce hebben een loge samen met nog een stel, want dat scheelt de helft, wat toch nog twaalf dollar is, want een loge voor acht mensen kost vierentwintig dollar. En als je naar zo'n chique feest gaat moet je gasten uitnodigen in je loge en daarom hebben we twee stelletjes uitgenodigd. En omdat Joyce en ik en het andere paar de gastheren zijn moeten we ook voor de drank zorgen. Ik heb één fles Witte Muilezel en één fles Wit Paard. Het Paard is voor Joyce - want omdat ze een lady is drinkt ze alleen maar Schotse whisky op een officiële gelegenheid. 

En ik verzeker je dat zo'n officiële gelegenheid iets is! Op dit ogenblik, makker, heb ik al drieëntwintig dollar en achtentwintig cent uitgelegd, ongerekend dan de smoking waar ik tien dollar statiegeld voor heb moeten betalen, voor het geval ik 'm achterover druk of niet terugbreng. En omdat 't zo regent en waait vanavond moet ik Joyce in een taxi halen wat ook weer anderhalve dollar kost. Vijftig cent voor de garderobe, fooitjes voor de kelner die de boel brengt en een extra fooi voor het ijs. En na het dansen moeten de vrouwen altijd iets te eten hebben, zelfs al is 't bijna tijd voor de ochtendboterham en daarom moet je ze om vier uur 's morgens meenemen naar het Gebraden Ribstuk om wat naar binnen te slaan. Man, zo iets kost bijna net zoveel als een begrafenis! En aangezien Joyce er zo nodig heen moet, waarom zou ze dan ook niet de helft betalen? Ik ben er niet mee begonnen.' 

'Je neemt geen vrouw mee uit op eigen kosten,' zei ik. 

'Ik wel,' zei Simpel, 'en zeker als ze er op staat ergens heen te gaan waar 't me te duur is. Waarom kunnen ze geen feest maken zonder al die flauwekul? Ik ga liever dood dan dat ik een stijf overhemd aantrek. En ik snap niet waarom Joyce een officiële gelegenheid nodig heeft om een jurk te dragen die zo laag is uitgesneden, dat iedereen bijna net zoveel van 'r kan zien als ik wanneer ik met 'r getrouwd was.' 

'Misschien houden de mensen daarom van officiële gelegenheden,' zei ik, 'zodat de vrouwen hun verborgen schoonheid kunnen laten zien.' 

'Die schoonheid zou voor hun man bewaard moeten blijven.' 

'Je bent zo ouwerwets als een sultan. In Turkije lieten de sultans hun vrouwen vroeger sluiers dragen als ze uitgingen en ze waren van top tot teen ingepakt.' 

'En hier,' zei Simpel, 'trekken de vrouwen ongeveer alles uit als ze uitgaan. Joyce loopt een grote kans zich een dodelijke verkoudheid op de hals té halen als ik niet een hele grote corsage voor haar koop om haar borst te bedekken. Hoeveel dozijn orchideeën zou je kunnen krijgen voor tien dollar?' 

'Ongeveer één,' zei ik, 'Niet één dozijn, maar één orchidee.' 

'Dan ga ik anjelieren voor haar halen,' zei Simpel. 

'Als je dat doet kijkt Joyce je nooit meer aan. Een orchidee is dé bloem voor een officiële gelegenheid.' 

'Zijn orchideeën van goud gemaakt?' 

'Natuurlijk niet.' 

'Nou, ik ook niet,' zei Simpel. 

   2 

Op 'n avond kwam ik 'm weer tegen. "t Was prachtig,' zei hij. 'Zacht licht, mooie vrouwen en een beste band. Ik arme gek heb werkelijk veel pret gehad. En Joyce ook. Ze zag er uit als een droomboot. Mooi bruin, helemaal in 't wit, en ze zweefde rond als een wolk. Als een zeil in de zon, als de Koningin van Sheba, als Josephine Baker! Ze was fantastisch!

Van het ogenblik dat we op de dansvloer kwamen maakte iedereen 'r complimentjes. En alles liep lekker totdat Jimboy - die de laatste tijd zo'n beetje beroemd geworden is als jazzpianist - zijn vrouw bij ons in de loge bracht om haar voor te stellen. ' 

'En wat gebeurde er toen?' 

'De dames verstijfden,' zei Simpel. 

'Waarom?' 

'De vrouw van Jimboy is blank.' 

'Dat is zo,' zei ik. 'Hij is met een blanke vrouw getrouwd. Ik heb 'm na zijn huwelijk nog niet ontmoet.' 

'Dorothea is niet alleen blank, maar ze is knap op de koop toe,' zei Simpel. 'En er is niks waarover een gekleurde vrouw meer de pest in heeft dan te zien dat een gekleurde man met een knappe blanke vrouw trouwt. Als ze een of andere ouwe versleten toddek is kan 't ze niet veel schelen. Maar de vrouw van Jimboy is 'n aardige meid. En toen hij dus met Dorothea in onze loge kwam, bevroren de vrouwen meteen, Joyce net zo goed.' 

'Dat is niet erg beleefd,' zei ik. 

'Natuurlijk niet,' zei Simpel en dronk zijn bier op. 'En 't was niet leuk ook. En ik wou nog wel de vrouw van Jimboy voor een dans vragen, maar dat dorst ik niet meer nadat ik die als-je-'t-maar-laat blik in de ogen van Joyce had gezien. Ik zei alleen maar, neem me niet kwalijk mensen, ik moet eventjes naar de afdeling 'Mannen'. 

Toen ik terugkwam waren Jimboy en zijn vrouw verdwenen en Joyce en haar vriendinnen haalden 'r machtig over de tong.'
'Dat witte loeder uit 't Zuiden,' zeiden ze - want Jimboy's vrouw komt uit Arkansas. 'Wat denkt ze wel om hier naar Harlem te komen en met een neger te trouwen! Waarom nam ze niet iemand van 'r soort?' 

'Waarom nam híj niet iemand van zijn soort?' zei een andere. 

'Man, ze gingen te keer als kippen. ' 

"t Is beroerd dat wij ook ons vooroordeel hebben,' zei ik. 

'Beroerd,' knikte Simpel. 'Maar de zoon van Jimboy wordt een handige bliksem. Hij is nou ongeveer zes maanden en hij gaf z'n moeder al 'n lesje vóór hij was geboren.' 

'Wat bedoel je daarmee, dat hij z'n moeder 'n lesje gaf vóór hij was geboren?' 

'Heb je nooit dat verhaal gehoord hoe de zoon van Jimboy is geboren? Waar ben je al die tijd geweest? Dat kind weigerde in Arkansas geboren te worden.' 

'Maak geen gekheid,' zei ik. 

'Ik maak geen gekheid,' verklaarde Simpel. 'Ik vertel je de waarheid. Dat kind wist dat het tegen de wet was in Dixie, dat een blanke vrouw met een gekleurde man trouwt. Verleden herfst wou de vrouw van Jimboy bij haar moeder en de rest van haar blanke familie zijn als haar eerste kind geboren werd. En daarom ging ze naar Arkansas. Jimboy ging niet mee, want hij moest werken. Hij wist dat hij niet gauw een andere baan zou krijgen als hij ontslag nam. 

Toen haar tijd dus ongeveer uit was werd Dorothea door haar man op de trein gezet en ging naar huis - naar haar moeder in Dixie. Ik voor mij zou niet met 'n vrouw willen trouwen die denkt dat haar huis is waar haar moeder woont. Als 'n vrouw met 'n man trouwt, staat 'r in de Bijbel, moet ze 'm aankleven - en moet ze niet naar d'r mammie lopen als 't nageslacht op komst is. Mijn vrouw zou bij mij moeten blijven.' 

"n Mooie hulp zou jij bij 'n bevalling zijn,' zei ik. 

'Er is hier 'n Medische Hulp Centrale met verpleegsters, geen vroedvrouwen,' zei Simpel. 'Maar ik geloof dat Jimboy niet veel over z'n vrouw te zeggen heeft. Ik geloof dat hij bang voor d'r is omdat ze blond is. Ze verliet dus 't vrije Noorden en ging naar het Zuiden om haar kind ter wereld te brengen - haar familie was vrijzinnig, zei ze tegen 'r man. Ze vond 't niet leuk, net zomin als Jimboy. Terwijl hij op 't grote ogenblik wachtte en iedere dag uitkeek naar een telegram 'Jongen' of 'Meisje', kreeg Jimhoy tweeëntwintig grijze haren, ging drie nachten niet naar de club, verloor z'n greep op de piano en had last van hartpijn. ' 

'Wat gebeurde er?' 

'Een nieuwe bladzij in de geschiedenis,' zei Simpel, 'die de wetenschap voor een leugen zou verklaren.' 

'Hou me niet in spanning,' smeekte ik. 'Kreeg zijn vrouw dat kind of niet.' 

'Dorothea kreeg haar kind, maar niet in Arkansas. Toen ze daar aankwam was het haar tijd. Maar er gebeurde niks. Er ging een week voorbij, twee weken, drie, nog een maand - bijna twee.' 

'En wat toen?' 

'Nog een maand. Dat was al veel te lang. Dorothea werd ongerust. Jimboy in Harlem werd helemaal grijs. Hij telegrafeerde zijn vrouw toch maar naar 't ziekenhuis te gaan. Ze was ver over tijd. Toen ging ze - en nou begint 't verhaal. Toen die blanke vrouw in 't ziekenhuis kwam werd ze natuurlijk door een blanke dokter onderzocht. Hij had een ding met koptelefoons die ze op de buik van de aanstaande moeder drukken om naar de hartslag van 't ongeboren kind te luisteren. Nou, kerel, die dokter drukte die koptelefoon op de 

vrouw van Jimboy - maar die dokter hoorde helemaal geen hartslag. Hij hoorde hoe Jimhoy's ongeboren baby de blues zong met een krachtige stem net als Sugar Chile Robinson. 

Dat kind met z'n bruine huid zong hardop: 

'Dat is wat je noemt een grof verhaal,' zei ik. 

'Vraag Jimhoy of 't niet zo is,' zei Simpel. 'Dorothea moest naar New York terugkomen om haar kind te krijgen. Hun kind werd geboren in een ziekenhuis in Harlem waar 't niet bang hoefde te zijn. 

   3 

'Joyce praat nog steeds over de brutaliteit van Jimhoy om zijn blanke vrouw aan haar vriendinnen op het feest voor te stellen,' zei Simpel, terwijl hij nog een biertje bestelde. 'Toen ik vanavond langs ging waren Joyce en haar hospita nog steeds bezig Jimhoy door de modder te halen. Ze hadden trouwens net in de Afro-American iets gelezen over een andere beroemde neger die met een blanke vrouw was getrouwd. Die gekleurde kranten kunnen je als kleurling helemaal in de war maken. De ene week is het lynchen geblazen. 

De volgende week zijn 't rassenrelletjes. Dan weer kun je in Zuid-Carolina niet stemmen. Of je mag in een bepaalde plaats niet eten. Of daar mag je weer geen huis huren. 

Maar nou is het niet wat je niet mag doen dat Joyce overstuur heeft gemaakt. 't Is wat je wel kan doen - tenminste in 't Noorden - en dat is met 'n blanke trouwen. Joyce is bijna net zo in de war als Talmadge of Rankin zouden zijn over het gemengde huwelijk. Ze barst van kwaadheid. Joyce zegt dat ze niet inziet waarom een gekleurde vrouw niet goed genoeg is voor welke van onze grote, gekleurde beroemdheden dan ook. Waarom moeten zoveel bandleiders, negerleiders, boksers en muzikanten met 'n blanke trouwen, dat zou Joyce wel eens willen weten. Ze vindt 't niet goed. Volgens haar zijn blanke vrouwen 'r op uit 't negerras naar de bliksem te jagen.' 

"k Heb 't huwelijk altijd als 'n persoonlijke zaak beschouwd,' zei ik, 'en dus kan ik het niet met Joyce eens zijn.' 

'Dat zou ik ook zeggen,' zei Simpel, 'als ik 't tenminste zou durven. Maar ik eet ongeveer iedere avond bij Joyce en dus durf ik m'n mond niet open te doen. 't Gemengde huwelijk is een lastig onderwerp bij Joyce. En die dikke ouwe hospita hitst 'r daarbij op. Ze zeggen allebei dat een neger die bekend is eigendom is van het publiek. En het geeft geen pas dat hij het ras tekort doet door met 'n blanke vrouw te trouwen. 

Verder zegt Joyce dat een hele hoop belangrijke negers met 'n goed inkomen met blanken trouwen - maar ze heeft nog nooit gelezen van een blanke vrouw die met 'n arme neger trouwde. En aangezien Jimboy een best salaris verdient met pianospelen, nemen, volgens Joyce, vrouwen als zijn vrouw geld weg van ons ras.' 

'Joyce verwart liefde en economie enigszins.' 

'Tja-a-a,' zei Simpel. 'Maar ik durf 'r toch niet tegen te spreken. Ze is toch al kwaad genoeg op me, omdat m'n scheiding nog steeds niet is afgekomen.' 

'Haar ouwe, dikke hospita jutte haar nog steeds meer op door te zeggen: Kind, je hebt gelijk. Die wijven zijn 'r op uit 't zwarte ras te ruïneren, financieel en op iedere andere manier. Wacht maar tot 'r weer een of ander Scottsboro schandaal begint. Dan zullen die blanke wijven tegen 'r zwarte kerels zeggen, Mannie, doe nou niet zo dom om voor die jongens te gaan demonstreren. Hoe kun je weten dat die negers onschuldig zijn? Ze zijn niet zo verstandig geweest om met 'n blanke te trouwen en daarom zullen ze dat meisje wel verkracht hebben.' 

'Dat is niet netjes,' zei ik. 

'Gekleurde vrouwen zijn niet netjes op 't punt van gemengde huwelijken. Joyce zegt dat 'r nooit 'n blanke man geweest is die 'r heeft gevraagd met 'r te trouwen,' zei Simpel. "t Enige wat blanke mannen willen is gekleurde vrouwen kopen, tenminste volgens Joyce. Maar gekleurde mannen lopen 'n blanke vrouw achterna als een hondje - en ze trouwen nog met 'r ook, als ze 'n beetje hogerop zijn gekomen, wat een schande is!’

'Joyce spreekt net als 'n Dixiecraat,' zei ik. 

'Ze komt ook uit Dixie,' zei Simpel, 'en ze is 'n rassenbewuste vrouw, dat is zeker.' 

'Joyce zegt: Als er zoveel knappe, aardige, ontwikkelde jonge gekleurde meisjes onder ons zijn, zie ik niet in waarom 'n zwarte man buiten Harlem een vrouw moet zoeken. We hebben onder ons van donker chocolakleurig tot vanille crème. We hebben zelfs gekleurde blondjes.' Ze keek me kwaadaardig aan. 

'Ik zei, kind, ik denk er niet over met 'n blondje te trouwen. Ik denk er alleen over met jou te trouwen.' 

'Joyce zei: Daden zijn beter dan woorden, Jesse Simpel, als je dat maar weet! En zelfs als je niet met me trouwt, kan ik je 'r beter niet op betrappen dat je met 'n blanke vrouw trouwt. Iedere keer als ik 'n krant opensla heeft weer een of andere neger dat uitgehaald - en 't is altijd de een of andere gewichtige smakker die 'n bende geld verdient die 't zich kan veroorloven diamanten ringen aan lelieblanke vingertjes te schuiven en alligator schoenen aan rose tenen. Ik wou dat ik een paar van die gewichtige negers te pakken kon krijgen, al was 't maar voor twee minuten. Ik zou ze wel opfrissen, zei Joyce en ze keek me gemeen aan. Je zou denken dat 't mijn schuld was - zo ging ze tegen me te keer.' 

'Luister nou 'es, Joyce, schatje,' zei ik, 'je weet dat ik met jou wil trouwen. Ik heb geen enkel idee in 'n blanke vrouw.' 

'Joyce zei: Je bent 'r zeker niet te goed voor, Jesse Simpel. Je bent een man, nietwaar? En je kunt nooit weten wat 'n man zal doen, blank of zwart. Maar God zij dank heeft tenminste Jackie Robinson zich niet aan 'n blanke vrouw verslingerd.' 

'Jackie is al jarenlang getrouwd,' zei ik. 

'Dat waren sommigen van die andere negers ook,' schreeuwde Joyce, 'maar dat kon ze niet schelen. Nee hoor, de vrouwen die bij ze gebleven zijn toen ze 't beroerd hadden, toen ze nog niks waren, die hebben ze in de goot gesmeten. En als ze wat worden in de wereld trouwen ze met 'n blanke. Zodra de grote bankbiljetten binnenkomen gooien ze ons 'r uit.' 

'Ik heb je 'r niet uitgegooid,' zei ik. 

'Jij bent ook niks,' zei Joyce. 

Nou, dat kwetste m'n gevoelens, vooral omdat 't van Joyce kwam en daarom geloof ik dat ik iets zei waar ik spijt van zal krijgen.' 

'Wat zei je dan?' 

'Ik zei, Joyce, misschien hebben blanke vrouwen sympathie voor 'n man als-ie z'n best doet iets te worden.' 

'Dat is alles wat ik zei, maar 't maakte Joyce razend. Ik had 't ook niet tegen etenstijd moeten zeggen, want nou begon ze 't steeds meer te herkauwen.' 

'Die zwarte koning in Afrika, die zijn troon op moest geven omdat-ie met een of andere Engelse typiste was getrouwd,' zei Joyce, 'heeft z'n verdiende loon gekregen! Iedere zwarte koning die met 'n blanke vrouw wil trouwen verdient geen troon om op te zitten. Laat 'm op een bank in 't park zitten.' 

'Wat heb je daarop geantwoord?' vroeg ik. 

'Geen woord,' zei Simpel. 'Als Joyce en die dikke hospita van haar 't samen ergens over eens zijn heeft 't voor mij geen zin te proberen er 'n woord tussen te wringen. Maar ik maakte Joyce er wel op attent dat de Prins van Wales eens een troon heeft opgegeven voor de vrouw van wie hij hield.
Joyce zei: Ja maar hij was blank. Ze waren allebei blank. Ze gaven niks anders op dan een troon om met elkaar te trouwen. Maar die Afrikaanse koning gaf z'n zwartheid op om met die blanke vrouw te trouwen. Als ik een man was, zei Joyce, - zou ik mijn ras voor niemand opgeven - 't minst van alles voor 'n blanke vrouw. Ik kan me niet voorstellen hoe die koning respect van zijn onderdanen kan verwachten voor wat hij heeft gedaan. Ik heb geen respect voor die negers hier in New York die iedere week met blanke vrouwen trouwen en die zijn nog niet eens koning. 

En haar dikke hospita deed er ook een duit bij. 'Je hebt gelijk, kind! Je hebt 't grootste gelijk. Als mijn man me liet zitten voor 'n blank wijf zou ik 'm de ogen uit z'n kop krabben, dat verzeker ik je.' 

Allebei die vrouwen keken me aan,' zei Simpel, 'en ik weet niet waarom, want ik had niets gedaan of gezegd. Ik zat daar maar op mijn kip met knoedels te kauwen en hield m'n bek dicht. Maar de manier waarop ze naar me keken maakte me kriebelig en daarom zei ik maar voor de zoveelste maal: Ik wil alleen maar met Joyce hier trouwen. En daarom wou ik dat je me niet met ogen als messen aankeek. Ik ben geen koning, maar als ik 'r een was en als ik 'n troon had, dan zou alleen Koningin Joyce er op zitten. - Nou dat kalmeerde haar wel 'n beetje. Joyce zei, Schatje, wil je wat chocoladepudding met slagroom hebben, of heb je liever die tapioca die je gisteravond zo lekker vond? 

Ik wou net zeggen 'Tapioca'. Maar toen bedacht ik dat tapioca wit was en daarom zei ik: 'Chocoladepudding.' Want ik wou liever geen herrie met Joyce hebben. En kun je me dat nou kwalijk nemen, makker?'